Sitokinez

Sitokinez — Sitokinez ( / ˌsaɪtoʊkɪˈniːsɪs /), bir eukariotik hüceyrənin sitoplazmasının iki qız hüceyrəyə bölündüyü hüceyrə bölünmə prosesinin bir hissəsidir^[1]. Sitoplazmik bölünmə, mitoz və meyozda nüvə bölgüsünün son mərhələlərində və ya sonra başlayır. Sitokinez zamanı, aparat ayrılan xromatidləri ayıran qız hüceyrələrin sitoplazmasına köçürür. Bu yolla, xromosom saylarının və tamamlayıcısının bir nəsildən digərinə qorunmasını və xüsusi hallar istisna olmaqla, ana hüceyrənin funksional surətləri olmasını təmin edir. Telofazanın və sitokinezin tamamlanmasından sonra hər bir qız hüceyrə hüceyrə dövrünün interfazasına daxil olur^[2].

Bəzi funksiyalar simmetrik sitokinez prosesindən fərqli kənara çıxma tələb edir. Məsələn, heyvanlarda oogenez zamanı yumurta hüceyrə demək olar ki, bütün sitoplazma və orqanoidləri tutur. Mitozun başqa bir forması qaraciyər və skelet əzələsi kimi toxumalarda meydana gəlir^[3] .

Bitki sitokinezi, qismən bitki hüceyrə divarlarının sərtliyinə görə heyvanların sitokinezindən fərqlənir^[4]. Bitki hüceyrələri, heyvanların qız hüceyrələri arasında meydana gələn bir parçalanma meydana gətirmək əvəzinə, sitoplazmada bitkilərin qız hüceyrələri arasında yeni bir cüt hüceyrə divarına çevrilən bir hüceyrə lövhəsi olaraq bilinən bir quruluş meydana gətirir. Hüceyrəni iki qız hüceyrəyə bölür^[5] .

1. ↑ Schmerler Samuel, Wessel Gary. "Polar Bodies - more a lack of understanding than a lack of respect". Mol Reprod Dev. 78 (1). January 2011: 3–8. doi:10.1002/mrd.21266. PMC 3164815. PMID 21268179.
2. ↑ Fededa JP, Gerlich DW. "Molecular control of animal cell cytokinesis". Nat. Cell Biol. 14 (5). May 2012: 440–7. doi:10.1038/ncb2482. PMID 22552143.
3. ↑ Kucera, Ondrej; Siahaan, Valerie; Janda, Daniel; Dijkstra, Sietske H; Pilatova, Eliska; Zatecka, Eva; Diez, Stefan; Braun, Marcus; Lansky, Zdenek. "Anillin propels myosin-independent constriction of actin rings". Nature Communications. 12 (1). 2021: 4595. doi:10.1038/s41467-021-24474-1. PMC 8319318 (#bad_pmc). PMID 34321459 (#bad_pmid).
4. ↑ Mishima M, Pavicic V, Grüneberg U, Nigg EA, Glotzer M. "Cell cycle regulation of central spindle assembly". Nature. 430 (7002). August 2004: 908–13. doi:10.1038/nature02767. PMID 15282614.
5. ↑ Petronczki M, Glotzer M, Kraut N, Peters JM. "Polo-like kinase 1 triggers the initiation of cytokinesis in human cells by promoting recruitment of the RhoGEF Ect2 to the central spindle". Dev. Cell. 12 (5). May 2007: 713–25. doi:10.1016/j.devcel.2007.03.013. PMID 17488623.